Psoriasis

Sedef hastalığı nedir?

Sedef hastalığı, tıptaki adıyla psoriasis, sık görülen, alevlenme ve yatışma dönemleriyle uzun süre devam eden bir deri hastalığıdır. Üzeri sedef benzeri gümüşi beyaz pullarla kaplı, keskin sınırlı, deriden kabarık yuvarlak veya oval kızarıklıklarla karakterizedir. Bu lezyonlar en sık saçlı deride, diz ve dirseklerin dış yüzünde, kalçada yerleşir. Fakat kıvrım bölgeleri, el ayası ve ayak tabanı dahil herhangi bir yer etkilenebilir. Tek bir lezyon olabileceği gibi geniş alanca çok sayıda lezyon da olabilir.

Sedef hastalığı nereleri etkiler?

• Hastaların yaklaşık yarısında tırnaklar da etkilenir. Bunlar minik çukurcukların oluşumu, kalınlaşma, sararma, tırnağın yatağından ayrılması gibi değişikliklerdir.
• Bazen eklemler de sedef hastalığına bağlı etkilenebilir. En sık bel ve parmak eklemleri tutulur. Belde sabahları uyanınca olan ağrı ve tutukluk hissi, diğer eklemlerde ise hareket güçlüğü, kızarıklık ve şişme gibi bulgular eklemlerin iltihaplandığına işaret eder.
• Saçlı deride özellikle ense kısmı sık etkilenir. Kulakların içi ve kulak arkasındaki deri de sık etkilenen yerlerdir. Yüz derisi ise nadiren etkilenir.

Sedef hastalığı neden oluşur?

• Sedef hastalığının neden oluştuğu net olarak bilinmemektedir. Genetik yatkınlık, bağışıklık sistemi ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonuyla ortaya çıktığı düşünülmektedir. Kesinlikle bulaşıcı değildir, iç organlardan kaynaklanmaz.
• Enfeksiyonlar, stres, çeşitli ilaçlar, aşırı alkol ve sigara kullanımı sedef hastalığının oluşumunu tetikleyebilir ya da var olan hastalığı alevlendirebilir. Ayrıca deriyi tahriş edecek kadar şiddetli kaşıma, sürtme, güneş yanığı da sedefi alevlendiren faktörlerdir.

Sedef hastalığı nasıl tedavi edilir?

• Sedef hastalığının kesin tedavisi bulunmamaktadır. Tedaviyle amaç var olan sedef lezyonlarını gidermek ve mümkün olduğunca tekrarlamamasını sağlamaktır. Sedef hastalığına kesin çözüm getirdiğini iddia eden çoğu ürün denetimsizce satılmaktadır ve etkinliği kanıtlanmamıştır.
• Hastalığın seyri kişiden kişiye değişir. Bazı hastalarda tedaviyle gerileyen sedef lezyonları uzun süre tekrarlamazken bazı hastalar tedaviye daha dirençli olabilir.
• Az sayıda lezyonu olan hastalarda öncelikle çeşitli ilaçlı krem ve losyonlar tercih edilir. Kortizonlu kremler, A ve D vitamini türevi kremler bunların başlı çalarıdır.
• Vücutta lezyonlar yaygınsa tablet ya da iğne şeklinde verilen sistemik tedaviler uygulanabilir. Işık tedavisi olarak da bilinen, kontrollü ultraviyole A veya B ışığıyla yapılan fototerapi tercih edilebilir.
• Bütün bunlara yanıt alınamadıysa, biyolojik ilaç denilen, iğne olarak yapılan tedaviler tercih edilebilir. Biyolojik ilaçlar yakın takip gerektirir ve hafif sedef hastalığında kullanılmaz.
• Lezyonların yaygınlığı, etkilediği bölgeler ve diğer hastalıklar göz önünde bulundurarak tedavi planlanır. En önemli unsur hasta-hekim iş birliği ve tedaviye uyumdur.