Liken Planus

• Liken planus, deri, ağız içi ve genital bölgeyi, bazen de saç ve tırnakları etkileyen kronik kaşıntılı bir deri hastalığıdır. Bulaşıcı değildir. Genellikle 30’lu yaşlardan sonra ortaya çıkar.
• Deride morumsu renkli, 2-10 mm çaplı kaşıntılı kabarıklıklar şeklinde ortaya çıkar. Bu kabarıklıkların üstünde beyaz çizgilenmeler olabilir. Tek tük lezyonlar olabileceği gibi onlarcası bir arada görülebilir. En sık el ve ayak bileklerinin iç yüzüne yerleşir, fakat vücudun herhangi bir yerinde görülebilir.
• Nedeni net değildir, bağışıklık sisteminin bilinmeyen bir uyarana aşırı tepki vermesi sonucu oluştuğu düşünülmektedir. Hastaların bir kısmında hepatit B veya C enfeksiyonuna eşlik eder.
• Dönem dönem ataklar halinde yeni lezyonlar çıkıp mevcut lezyonlar alevlenebilir. Kendiliğinden tamamen gerileyebileceği gibi bazen bu ataklar yıllarca tekrarlayabilir. İyileşen lezyonların yerinde kahverengi bir leke kalabilir.
• Liken planus çoğu zaman fizik muayeneyle tanınır, fakat kesin tanı için lezyonlardan küçük bir biyopsi (parça) alınması gerekir.
• Hastalığı tamamen ortadan kaldıran bir tedavi yoktur, fakat tedaviyle mevcut lezyonların gerilemesi ve atakların azalması sağlanır. Kortizon içerikli kremler ve kaşıntı gidermeye yönelik tabletler sıkça kullanılır. Bunların yeterli olmadığı durumlarda ağızdan kortizon içerikli tabletlerin, bağışıklık sistemini düzenleyici ilaçların kullanılması gerekebilir. Fototerapi (ışık tedavisi) yaygın lezyonlar varsa tercih edilebilir.

Oral liken

• Liken planus, ağızda en sık yanakların iç kısmına yerleşir. Ağsı beyaz çizgiler şeklinde görülür. Bu alanlar hassas ve ağrılı olabileceği gibi herhangi bir belirti vermeyip ilk defa muayenede de farkedilebilir. Bazen ağız içi dokusunun kızarıp şişmesi ve soyulmasıyla iyileşmeyen yaralar şeklinde ortaya çıkabilir, bu durumda çok ağrılı olur. Ağızda yara yapan diğer hastalıklardan ayrımının yapılması önemlidir.

Genital liken

• Liken kadın ve erkeklerde genital bölgeyi etkileyebilir. Morumsu kabarıklıklar, beyazımsı gergin görünümlü alanlar şeklinde ortaya çıkar. Bu bölgelerde hassasiyet, yanma-batma hissi olabilir. Bazen derinin soyulmasıyla kızarık, çok ağrılı inatçı yaralar da oluşabilir.
• Ağızda ve genital bölgede yerleşimli liken, yıllar içinde bulunduğu yerde kanser oluşumuna neden olabilir. Bu nedenle düzenli doktor kontrolüne gidilmesi, yaraların olduğu yerde sertlik, kabarıklık farkedilirse gecikmeden doktora başvurulması önemlidir.

Saç-tırnak

• Liken planus saçlı deri tutulumu daha az görülür. Saçta yama şeklinde alanlarda saç dökülmesine neden olur. Saçlı deri lezyonları erken tedavi edilirse düzelme şansı vardır, fakat geç kalınırsa kıl kökleri harap olduğundan kalıcı saç kaybı oluşur.
• Tırnaklarda yarıklanma, kalınlaşma gibi şekil bozuklukları görülebilir. Bu bozuklukların da tedavi edilmezse kalıcı olma riski yüksektir.