Atopik Dermatit

Atopik Egzama Nedir?

• Atopik egzama ya da atopik dermatit, deride kaşıntılı yaraların oluştuğu, alevlenme ve iyileşme dönemleriyle seyreden kronik bir deri hastalığıdır.
• Genellikle bebeklik ya da çocukluk çağında başlar. Yıllar içinde şiddeti hafifleme eğilimindedir fakat hastaların yaklaşık üçte birinde yetişkinlikte de devam edebilir. Daha az sıklıkla doğrudan yetişkinlik çağında da başlayabilir.
• Deride kuruluk, kızarıklık, kabuklu ve sulantılı yaralar oluşur. Sürekli kaşımaya bağlı deride kalınlaşma görülebilir. Farklı yaşta farklı bölgeler etkilenir. Bebeklerde yanaklar ve boyun, büyük çocuklar ve yetişkinlerde diz-dirsek iç yüzleri ve eller en çok etkilenir.

Atopik egzama neden oluşur? Nasıl tanı koyulur?

• Genetik olarak derinin koruyucu bariyerinin zayıf olması, deriyi tahriş eden maddelerle temas, derideki doğal mikroorganizma dengesinin bozulması ve bağışıklık sisteminin bunlara aşırı tepki vermesi atopik dermatite neden olur. Bulaşıcı değildir, iç organlardan kaynaklanmaz.
• Ailede astım, saman nezlesi gibi alerjik durumların varlığı atopik egzama riskini arttırır, atopik egzaması olan çocuklarda zamanla bu hastalıklar ortaya çıkabilir.
• Atopik dermatit tanısı klinik bulgularla konur, tanı koydurucu bir testi yoktur. Bazı hastalarda gıda (özellikle süt, yumurta, buğday), ev tozu akarı ve polen alerjileri eşlik edebilir. Bu alerjiler hem atopik egzamayı, hem de eşlik eden saman nezlesini, astımı alevlendirebilir.
• Alerji şüphesi oluşursa deriden yapılan prick test (delme testi) ya da atopi yama testi (patch test) uygulanabilir. Alerjiyi gösteren bir kan testi olan spesifik IgE düzeyi ölçümü yapılabilir.

Atopik egzamayı neler alevlendirir? Nelere dikkat etmek gerekir?

• Sıcak suyla uzun süreli banyo yapmak deriyi kurutacağı için kaçınılmalıdır. Sert kese ve lifleme de yapılmamalıdır. Standart sabun ve şampuanlar deriyi kurutabilir, uygun ürünler için doktorunuza danışabilirsiniz.
• Kıvrım bölgelerinde biriken ter deriyi tahriş eder, sıcak mevsimlerde terden arınmak amacıyla her gün ılık suyla kısa duşlar alınması idealdir.
• Derinin kuruması atopik egzamayı alevlendirir. Her gün düzenli nemlendirici sürülmesi, banyo sonrası cilt hafif ıslakken uygulanması önemlidir. Parfümsüz ve renksiz ürünler kullanılmalıdır.
• Sentetik ve yünlü kıyafetler yerine pamuklu kıyafetler tercih edilmelidir.
• Çok kalın giyinmemek, gece yatılan odanın hafif serin olması önerilir.

Tedavi

• Atopik dermatiti tamamen ortadan kaldıran bir tedavi yoktur. Hastalık zamanla kendiliğinden gerileyip iyileşebilir, tedaviyle amaç atakları önlemek ve hafif geçmesini sağlamaktır.
• Hastalığın alevlendiği dönemlerde kortizonlu kremlerin kullanılması hızlıca yatışmasını sağlar, fakat bu kremlerin kontrolsüz kullanımı deride incelme gibi yan etkilere neden olabilir. Kremlerin nereye ve ne kadar süre kullanılacağı konusunda doktorun önerisine uymak önemlidir.
• Düzenli nemlendirici kullanımı atakları azaltmaya yardımcı olur.
• Kaşıntı giderici antihistaminik tablet ve şuruplar sık kullanılır.
• Kaşınan yaralar enfekte olabilir, bu durumda antibiyotik içerikli tablet ve kremler kullanılır.
• Kremlerle yeterince fayda görmeyen hastalarda fototerapiye (ışık tedavisi), bağışıklık sisteminin aşırı tepkisini baskılayan ağızdan alınan ilaçlara ya da iğne tedavilerine (başlıca siklosporin, azatioprin, dupilumab) başvurulabilir. Yoğun ataklarda kısa süreyle ağızdan kortizon tedavisi gerekebilir.